Thiên nhiên Măng Đen nguyên sơ, trong lành dưới màn sương mờ ảo hoà ánh mặt trời mỗi sớm mai. Trên cao nguyên đặc biệt này, vừa qua Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã trực tiếp về để định hướng phát triển nơi đây thành “phố trong rừng”. Mọi thứ vẫn còn là “ngọc thô” nên rất cần những người thợ vừa có tâm, có tầm, tạo tác ra kiệt tác để đời.
Măng Đen kỳ 1: Tham bát, bỏ mâm
Cao nguyên Măng Đen (huyện Kon Plông, Kon Tum) đang được xem là nơi tuyệt vời để nghỉ dưỡng nhờ rừng nguyên sơ, những cánh đồng bình yên dọc bờ sông, khí hậu trong lành. Tuy nhiên, có một chút tài chính, cộng tính chiếm hữu, nhiều người đổ xô lên đây để kiếm lợi. Nhiều người còn dụ dỗ người dân bản địa bán đất giả rẻ mạt, rồi sang tay với giá trên trời.
Tiếc nuối
Mọi sự so sánh đều khập khiễng. Người dân Kon Plông không muốn ví Măng Đen như nơi nào cả. Bởi cao nguyên này còn như ngọc thô chưa qua chế tác với chất lượng không khí luôn mát mẻ trong lành nhờ rừng, và những thác nước, con sông mát lạnh, lúa chín trên ruộng bậc thang thơm ngào ngạt theo từng hương gió. Không gian ấy lý tưởng cho ai đang cần sự an yên trong tâm hồn, mọi xô bồ của cuộc sống sẽ bị lãng quên. Cũng vì thế mà giá đất nơi đây tăng chóng mặt. Chật vật với cuộc sống, người dân bản địa (chủ yếu là Xơ Đăng) bị tác động trước cám dỗ của đồng tiền. Trong phút giây vội vã, có người đã bán những mảnh đất của mình giá rẻ, để rồi giờ đây chỉ còn tiếc ngẩn ngơ.
Làng Kon Pring là điểm nhấn rất đẹp của thị trấn Măng Đen. Nơi đây chỉ cách trung tâm huyện vài cây số. Năm năm trước, làng được công nhận là làng du lịch cộng đồng. Người Xơ Đăng bản địa sinh sống chủ yếu bằng nghề trồng lúa nước và làm nương rẫy. Không chỉ mang nét đẹp của công trình kiến trúc đặc trưng riêng như nhà rông, nhà sàn, các hộ dân còn biết ủ rượu cần, dẻo tay đan lát. Cồng chiêng, múa xoang và một số lễ hội truyền thống trong làng thì “miễn bàn”. Chính lẽ đó nó tạo nên ma lực khó cưỡng với những kẻ tham lam.
Mưa phùn, trời lạnh, chị Y Dê chống cằm, thẫn thờ bên hiên nhà. Nhắc về chuyện bán đất, chị Dê như muốn khóc. Chị kể, tầm này năm trước có người nơi khác tới hỏi, muốn chị bán đất lúa có mặt tiền đường làng. Lô đất cả nghìn mét vuông mà chị Dê bán hơn trăm triệu đồng. Số tiền ấy chẳng đáng là bao, tiêu vài bữa hết sạch. Hôm rồi hay tin người ta bán lại mảnh đất đó giá gấp chục lần, chị Dê chẳng thiết ăn uống. “Hồi ấy người ta vào nói mình làm lúa mỗi năm được vài bao, bán đi mà lấy tiền tiêu, mình thấy cũng có lý nên bán luôn. Mình suốt ngày chỉ biết nhìn rừng núi làm sao biết được giá trị của đất. Thôi đừng nói về chuyện bán đất nữa”, chị Dê nói rồi ngoảnh mặt đi, rưng rưng…
Chị Dê và chồng có ba người con. Bán sạch đất, gia đình nghèo lại phải chuyển tới sống chung với mẹ vợ trong căn nhà sàn ven núi. Không nơi cày cấy, sớm tinh mơ, chị Dê cùng chồng bồng bế con cái vào rừng vừa tìm nấm, lan để bán, vừa né mặt dân làng. Người phụ nữ mới 33 tuổi lo lắng nhất cho việc ăn học của ba đứa con, bởi khoản tiền học phí chỉ vài trăm nghìn đồng nhưng với chị Dê là cả vấn đề. Làm được đồng nào gia đình nghèo tiêu hết đồng ấy, giờ đây đi quanh làng cũng chẳng ai dám cho mượn tiền nữa.
Cũng như bao người dân khác nhưng từ khi thấy việc bà Y Lim giữ được đất nhiều người trong làng rất nể phục. Người phụ nữ đã ngoài 50 tuổi bất kể ngồi đâu, nói chuyện với ai cũng khuyên bà con không được bán đất. Bà bộc bạch: “Cán bộ huyện xuống nói với mình là phải giữ đất mà làm làng du lịch cộng đồng. Bán đất lấy tiền rồi chia cho con cái, nó mua xe xịn, ăn chơi vài bữa là hết thôi”.
“Để trưng bày các đặc sản núi rừng Tây Nguyên và thêm chỗ lưu trú, gia đình chúng tôi vừa xây dựng thêm 2 ngôi nhà. Một nhà chứa đặc sản, nhà kia thêm 3-4 chỗ ngủ cho khách”.
Bà Y Lim
Bà kể, năm 2021 trong làng một hộ có lô đất hơn 1.000m2 sát với trường mầm non đã bán 1,1 tỷ đồng. Tưởng giá ấy là cao, ai ngờ qua tay nhiều người đầu cơ, lô đất này giờ đã hơn 6 tỷ đồng. Bà nhớ, thời gian này, ông A.Đ cũng có lô đất rất đẹp, chiều ngang 20 mét hướng ra đồng lúa. Không biết “cò đất” vào nói sao mà ông Đ đã bán với giá hơn 100 triệu đồng, giờ họ rao bán hơn 2,5 tỷ đồng. Bấm đầu ngón tay, bà Lim nhẩm đếm, làng có 78 hộ dân mà có gần 10 hộ bán đất rồi. Thương dân làng, cứ nhà nào có ý định bán đất bà Lim lại khuyên can, nói rằng phải giữ lại cho con cháu.
Giữ đất làm du lịch
Ông Đặng Quang Hà – Chủ tịch UBND huyện Kon Plông chia sẻ, địa phương đang quyết tâm giữ đất để người dân làm kinh tế theo đề án phát triển du lịch cộng đồng. Bởi vậy, huyện đã chỉ đạo chính quyền địa phương phải sát dân, nắm bắt tình hình, kịp thời phát hiện, ngăn chặn và xử lý việc lấn, chiếm đất, chuyển quyền sử dụng đất, chuyển mục đích sử dụng đất trái phép.
Hiện chính quyền địa phương đã hỗ trợ hơn 1 tỷ đồng cho 3 hộ dân để xây dựng nhà sàn truyền thống theo hình thức homestay đón khách lưu trú và trưng bày giới thiệu nét đẹp văn hóa dân tộc.
Cũng nhờ những chính sách ấy bà Y Lim là hộ đã mạnh dạn, xung phong làm du lịch. Người phụ nữ chất phác, mộc mạc này từng là diện nghèo nhất làng nhưng sau khi làm du lịch, giờ ai cũng tôn trọng và nể bà. Bà Y Lim nhớ nhất vào ngày huyện Kon Plông thông báo nhà mình được chọn để xây dựng nhà sàn truyền thống theo hình thức homestay. Bà kể, thời điểm họp làng, khi nhận được thông báo rất bất ngờ. Gia đình nghèo chỉ trông chờ vào thửa ruộng gần nhà, mỗi năm trồng lúa thu về chả được bao nhiêu để chi phí nuôi 4 đứa con ăn học.
“Từ khi được chính quyền địa phương tạo điều kiện đưa đi tập huấn, tham quan các mô hình du lịch cộng đồng ở các tỉnh Tây Bắc, miền Trung…tôi đã biết cách làm du lịch rồi”, bà Y Lim hào hứng.
Trung bình mỗi tháng gia đình bà đón từ 3 – 4 đoàn khách, mỗi đoàn trên 10 người, có đoàn hơn 100 khách. Cũng từ đó, bà đã thành lập Tổ hợp tác liên kết du lịch cộng đồng với 22 thành viên là chị em phụ nữ trong làng. Mỗi lần có đoàn khách tới bà sẽ tập trung các thành viên để đi hái các vật liệu trên rừng, rồi sau đó phân chia ra người nấu ăn, người phục vụ, người đánh cồng chiêng, múa xoang.
“Người ta tới hỏi miết, bảo ở đây đất của mình đẹp nhất làng, trả giá cao lắm nhưng mình không bán đâu. Mình giữ đất làm du lịch để con cháu, người làng noi gương mà giữ lại”, bà Lim chia sẻ.
Măng Đen kỳ 2: Giữ hồn cho rừng thiêng
Du lịch cộng đồng không chỉ giúp bảo vệ nguyên vẹn môi trường sinh thái, mà còn bảo tồn, phát huy những nét văn hoá độc đáo của địa phương. Du khách sẽ được ăn, ngủ, trải nghiệm văn hoá của người dân tại chỗ. Bởi vậy, huyện Kon Plông, Kon Tum đã tạo mọi điều kiện, hỗ trợ để người dân Xơ Đăng nơi đây phát triển loại hình du lịch này.
Nghề mới
Du lịch cộng đồng không chỉ mang nhiều lợi ích phát triển kinh tế bền vững cho cư dân bản địa, mà còn bảo tồn và phát huy những nét văn hoá độc đáo của địa phương. Từ khi được chính quyền hỗ trợ đón khách du lịch, làng Kon Chênh, xã Măng Cành đã hình thành và phát triển tổ liên kết hợp tác du lịch. 24 người trong tổ đều biết đánh cồng chiêng sẵn sàng phục vụ du khách. Ngoài cồng chiêng, múa xoang, tổ hợp tác du lịch còn dẫn khách tham quan trực tiếp trải nghiệm các nghề thủ công truyền thống của đồng bào dân tộc bản địa như đan lát, dệt thổ cẩm… Nhờ làm du lịch, thu nhập của bà con được nâng lên đáng kể, không còn cảnh phụ thuộc vào cây lúa, củ mì như trước đây.
Lần theo các con dốc đứng, đất đỏ gập ghềnh, chúng tôi đến thăm nhà Nghệ nhân ưu tú đan lát A Lễ (67 tuổi), làng Kon Chênh. Căn nhà sàn truyền thống, đơn sơ của ông A Lễ đã bao bọc hai thế hệ. Là một trong những người được xã hỗ trợ đón khách du lịch, ông A Lễ tâm sự: “Mình làm du lịch văn hóa xuất phát từ niềm đam mê giữ gìn bản sắc dân tộc và muốn giới thiệu văn hóa dân tộc mình đến với du khách trong và ngoài nước. Mình luôn khuyên bà con cùng tham gia để khôi phục, giữ nghề truyền thống bởi làng mình còn nhiều người biết tự làm đàn nêu, gùi, trang phục trong lễ hội… Đội cồng chiêng phục vụ du khách đều là con cháu trong làng, vừa giữ gìn được văn hóa dân tộc, mọi người đoàn kết, lại có việc làm cho con cháu”.
Không chỉ chiêng hay, cứ vài hôm ông A Lễ lại gọi con cháu tới nhà để dạy kỹ thuật đan lát. Ông mong rằng thế hệ kế cận phải thật sự yêu và lưu giữ nghề đan lát. Từ cách riêng lựa vật liệu, trau chuốt từng nếp đan, ông Lễ đã có những sản phẩm mang giá trị bản sắc văn hóa riêng của người Xơ Đăng.
Là lớp trẻ đi sau, anh A Nấc (33 tuổi, làng Kon Chênh), chủ “Homestay Hiêm A Nấc” luôn khắc ghi phải giữ được văn hoá cồng chiêng mà cha ông để lại. Anh A Nấc cho biết mình đã học đánh chiêng và múa xoang với các thanh niên trong làng từ khi rất nhỏ. Càng học, lớp thanh niên như anh càng hiểu, thêm yêu nét đẹp văn hóa của dân tộc mình.
“24 người trong tổ hợp tác du lịch luôn sẵn sàng, hễ có đoàn khách du lịch ngỏ ý đặt lịch xem hát múa cồng chiêng chỉ chục phút là huy động đầy đủ. Đây là các nghệ nhân, thanh niên trong làng, mỗi người một sở trường”, anh A Nấc chia sẻ.
Cán bộ tâm huyết
Mới đây, làng Vi Rơ Ngheo (xã Đắk Tăng) được UBND tỉnh công nhận làng du lịch cộng đồng. Đến nơi đây chứng kiến thiên nhiên, nhà rông truyền thống, đặc biệt lên đồi lan khiến ai từng đến đều đắm say.
Ông Phạm Văn Thắng, Phó Chủ tịch UBND huyện Kon Plông nhớ mãi thời gian đầu cùng anh em cán bộ huyện tới nhà rông làng Vi Rơ Ngheo bàn với người dân, bàn về du lịch để thay đổi cách làm của người Xơ Đăng nơi đây. Đoàn công tác giải thích rằng khi làm du lịch cộng đồng bà con vừa có công ăn việc làm, vừa bảo tồn giá trị văn hoá xưa nay. Sau đó huyện tổ chức đưa người dân đi các điểm du lịch nổi tiếng ở Hoà Bình, Sơn La, Gia Lai, Cò Gõ Quảng Ngãi… Từ đây ông cùng người dân đúc kết kinh nghiệm để làm nếp nhà sao cho sạch sẽ, gọn gàng. Về, mọi người bắt tay vào việc, biết bài trí căn nhà, khu nào là tiếp khách, khu nào để trồng hoa, rồi đưa lan về nhân giống.
Làng Vi Rơ Ngheo có nét riêng là tận dụng được rất nhiều gỗ cũ bên hồ thuỷ lợi, nên cả làng tràn ngập các loại lan rừng. Dân và cán bộ đồng lòng làm việc, những hàng rào của nhà nào xấu sẽ được dỡ bỏ. Làng được khôi phục theo văn hoá của dân tộc Xơ Đăng bản địa ở đây từ máng nước, sinh hoạt hằng ngày, ăn uống.
Ông Phạm Văn Thắng cho biết, giờ huyện có 4 làng du lịch cộng đồng với những nét riêng, đặc biệt, đạt tiêu chuẩn để khai thác. Ông thổ lộ, trước đây huyện cũng xây dựng một làng du lịch cộng đồng ở xã Măng Cành. Tuy nhiên, làng này đã bị phá vỡ, thay đổi về kiến trúc bản địa khi người lợp tôn, người lợp ngói. Nguyên nhân phần lớn xuất phát từ việc người nơi khác tới mua bán rồi xây nhà, không tuân theo quy hoạch. Với xã này huyện sẽ xây dựng theo hướng làm riêng cho từng hộ, chứ không phát triển ra cả một thôn như các làng khác.
“Phải tìm hiểu lại văn hoá của người Xơ Đăng, xem trên căn bếp ngày xưa họ có gì, anh em cán bộ phải nghiên cứu, phục dựng lại. Khi làm mới thấy đủ việc, riêng chuyện vận động người dân không nhốt trâu bò trong nhà là cả một vấn đề rồi, bởi vì làm du lịch mà để trong làng sẽ rất bẩn, hôi. Chúng tôi vận động bà con đưa trâu bò ra bìa rừng, ngoài đầm để nuôi nhốt. Khó nhất là khâu phục dựng các lễ hội truyền thống”, ông Thắng chia sẻ.
Khi cơ sở vật chất đâu vào đó, ông Thắng và cán bộ văn hoá huyện tập huấn người dân nơi đây cách làm cơm lam gà nướng. Món ăn tưởng chừng đơn giản này thực tế lại rất khó, bởi đòi hỏi quan trọng nhất chính là nguyên liệu phải của người dân bản địa. Làng thiếu cồng chiêng, lãnh đạo huyện Kon Plông lại phải tìm nguồn xã hội hoá. Để người dân không xung đột về lợi ích, cán bộ huyện phải đưa ra quan điểm, rằng lợi ích phải chia sẻ với cộng đồng, hôm nay nhà này đón khách thì hôm sau nhà khác.
Bằng tình yêu, sự cống hiến, ông Thắng và mọi người đã được đền đáp khi làng Vi Rơ Ngheo đã có 7 nhà đón khách đủ điều kiện, đang xây dựng thêm 57 nhà.
“A Thắng” là cái tên thân thương của người dân Xơ Đăng hay gọi vị Phó Chủ tịch huyện này. Với ông Thắng, phương hướng làm du lịch cộng đồng phải bảo tồn, phục dựng được nguyên bản, từ nhà tới các lễ hội, phong tục tập quán, sinh hoạt hằng ngày. Thứ hai là lợi ích phải chia sẻ cộng đồng. Thứ ba, không được bán đất cho người ngoài, cùng với đó là sự đồng lòng của người dân qua người đứng đầu làng đó. Cái cuối cùng là đầu tư, chỉnh trang, tổ chức ở đó, đón khách, ai đứng ra tổ chức hoạt động, chỉ cho nhà nào làm gì.
Măng Đen kỳ 3: Gian nan trả lại vẻ đẹp nguyên sơ
Giá trị của đất tăng, những kẻ đầu cơ, trục lợi luôn muốn chiếm cho mình càng nhiều bất động sản trên Cao nguyên Măng Đen càng tốt. Cũng vì vậy mà nơi đây đã xảy ra nhiều sự vụ vi phạm về đất đai. Để có một Măng Đen trong lành, nguyên sơ cơ quan chức năng huyện đã phải thành lập tổ công tác đặc biệt, xử lý nhiều cá nhân vi phạm.
Không vùng cấm
Trước diễn biến phức tạp về công tác quản lý đất đai, xây dựng trên địa bàn, huyện Kon Plông (Kon Tum) đã thành lập tổ công tác đặc biệt 371. Bốn tháng sau khi tổ 371 đi vào hoạt động, các hành vi vi phạm về đất đai, xây dựng ở Kon Plông được phát hiện, xử lý quyết liệt ngay tại cơ sở. Đặc biệt, tổ 371 thường xuyên kiểm tra, theo dõi, đôn đốc UBND thị trấn Măng Đen, xã Măng Cành là điểm nóng của huyện trong vi phạm về đất đai, xây dựng.
Như điểm “săn mây” của hộ ông Trần Văn Lê (thôn Kon Tu Rằng, xã Măng Cành) rất nổi tiếng, thu hút rất nhiều người tới tham quan. Ông Lê san ủi, khoét đất đồi để có thể làm các nhà gỗ, lắp kính. “View triệu đô” của địa điểm này thu hút rất nhiều khách du lịch tới săn ảnh đẹp. Tuy nhiên, đây là trường hợp “cứng đầu”, bởi sau khi bị xử phạt hành chính vào cuối năm 2022 chủ hộ còn 7 lần vi phạm khác trong năm 2023 với các hành vi chuyển đổi đất nông nghiệp sang đất phi nông nghiệp, hủy hoại đất, chiếm đất nông nghiệp. Xét thấy hành vi của ông Trần Văn Lê có dấu hiệu vi phạm các quy định về sử dụng đất đai, UBND huyện đã chuyển hồ sơ vụ việc sang Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện để điều tra, xử lý.
Ngoài trường hợp trên, tại thị trấn Măng Đen có 3 trường hợp đã nộp phạt, chưa khắc phục hậu quả; 3 trường hợp cơ quan chuyên môn đang xử lý. Tại xã Măng Cành có 5 trường hợp chưa khắc phục hậu quả…
Ông Lê Thành Diễn (Tổ Phó thường trực tổ 371, Trưởng Phòng TN&MT huyện) thông tin, đây là lần đầu tiên huyện Kon Plông chuyển cơ quan Công an điều tra các vi phạm về đất đai (hộ Trần Văn Lê – PV). Theo ông Diễn, UBND huyện đang xây dựng kế hoạch cưỡng chế một trường hợp đối với tổ chức và một cá nhân tại thị trấn Măng Đen. “Chúng tôi kiên quyết giải quyết ngay tại cơ sở, tránh để chuyển lên cấp trên”, ông Diễn khẳng định.
Ông Diễn cho biết, từ đầu năm 2023 đến nay đã phát hiện tại thị trấn Măng Đen 15 trường hợp vi phạm, xã Măng Cành 11 trường hợp vi phạm về việc chuyển nhượng không đúng theo quy định của pháp luật, chuyển nhượng bằng giấy viết tay, sang nhượng đất đai khi chưa đảm bảo các điều kiện theo theo quy định của Luật Đất đai; vi phạm xây dựng trên đất nông nghiệp còn nhiều…
Thời gian tới, theo ông Diễn, khi phát hiện vi phạm, tổ sẽ lập biên bản, xác định rõ các hành vi theo quy định của pháp luật. Mỗi trường hợp sẽ có mức xử phạt riêng, “không vùng cấm”. Ngoài việc xử lý vi phạm, tổ 371 đã tham mưu cho UBND huyện xây dựng bộ tài liệu tuyên truyền về nhận biết, phòng tránh các hành vi vi phạm; trọng tâm về lĩnh vực đất đai và trật tự xây dựng.
Trao đổi với Tiền Phong, ông Đặng Quang Hà – Chủ tịch UBND huyện Kon Plông cho biết, để chấn chỉnh tình trạng vi phạm về đất đai, cần nâng cao vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu, trực tiếp chỉ đạo công tác kiểm tra, xử lý vi phạm hành chính trên địa bàn quản lý. Huyện chỉ đạo các ban, ngành của xã, thị trấn thường xuyên tuyên truyền, vận động người dân không lấn, chiếm đất, phá rừng làm nương rẫy, chuyển mục đích sử dụng đất, xây dựng công trình trái phép….
“Chúng tôi đã giao Chủ tịch UBND các xã, thị trấn thường xuyên kiểm tra, kịp thời phát hiện, ngăn chặn và xử lý việc lấn, chiếm đất, chuyển quyền sử dụng, chuyển mục đích sử dụng đất trái phép. Khi phát hiện áp dụng ngay biện pháp ngăn chặn và xử lý kịp thời việc xây dựng các công trình trên đất lấn chiếm, đất sử dụng không đúng mục đích ở địa phương, buộc người có hành vi vi phạm khôi phục lại tình trạng ban đầu”, ông Hà nhấn mạnh.
Nhiều ca khó
Thời gian qua, huyện Kon Plông quyết tâm, đã xử lý, khắc phục nhiều vi phạm để làm trong sạch môi trường Măng Đen cũng như các địa phương lân cận. Trong đó tập trung xử lý, khắc phục đối với các sai phạm tại 151 lô đất biệt thự ở Măng Đen đã được UBND huyện Kon Plông giao không thông qua đấu giá, trái luật. Tuy nhiên, việc xử lý những tồn đọng này không hề dễ dàng.
Được biết, năm 2007, UBND huyện Kon Plông ban hành quy chế quản lý xây dựng biệt thự trên địa bàn huyện và được HĐND huyện thông qua. Từ đây, Phòng TN&MT huyện Kon Plông đã ban hành các thông báo giới thiệu địa điểm xây dựng biệt thự với tổng diện tích 195.000m2. Sau đó, đơn vị này đề nghị các hộ gia đình, cá nhân lập thủ tục nộp thuế trong khi chưa có quyết định giao đất của UBND huyện.
Việc giao đất cho các hộ dân chưa đúng quy định diễn ra trong một thời gian dài, trải qua 4 nhiệm kỳ, có tính lịch sử phức tạp, gắn liền với quá trình hình thành và phát triển kinh tế – xã hội của huyện Kon Plông nên việc thu hồi đất của 151 căn biệt thự này vô cùng khó khăn.
Ông Lê Thành Diễn, cho biết, hiện đơn vị đã rà soát lại tất cả các hồ sơ trong các quy trình, thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cũng như các quy trình, thủ tục xây dựng các lô biệt thự. Từ đó, phòng đã xây dựng kế hoạch tham mưu để thu hồi lại toàn bộ các diện tích 10,2 héc-ta và diện tích giao quản lý 151 lô biệt thự.
“Thời điểm xảy ra đã gần 20 năm. Thời gian quá lâu, thay đổi nhiều thế hệ lãnh đạo, chưa kể công tác quản lý hồ sơ rồi thay đổi cán bộ. Việc tra cứu lại các hồ sơ này đang là khó khăn lớn nhất”, ông Diễn chia sẻ.
“Phát hiện vi phạm, các đối tượng thường không hợp tác, cá biệt là trường hợp không có mặt. Bởi vậy, tổ đã tiến hành lập biên bản tại hiện trường, chụp hình ảnh để ghi lại và mời những người có liên quan chứng kiến khi lập biên bản, làm cơ sở để xử lý ngay từ ban đầu. Ngoài ra, hiện còn có rất nhiều trường hợp vi phạm đã lâu, sai phạm trong xây dựng, vi phạm đất đai còn tồn tại nhưng chưa được xử lý triệt để”, ông Lê Thanh Diễn chia sẻ.
Măng Đen kỳ cuối: Cần tư duy đột phá và tầm nhìn chiến lược
Tại buổi làm việc với lãnh đạo tỉnh Kon Tum ở huyện Kon Plông, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh “có quy hoạch tốt mới có dự án tốt, có dự án tốt mới có nhà đầu tư tốt”. Bởi vậy, quy hoạch phải có tư duy đột phá, tầm nhìn chiến lược, phải bám sát thực tế, tôn trọng thực tiễn, xuất phát từ thực tiễn.
Đề xuất cơ chế đặc thù cho Măng Đen
Chủ tịch UBND tỉnh Kon Tum Lê Ngọc Tuấn cho biết, diện tích tự nhiên huyện Kon Plông khoảng 138.116 ha. Với mục tiêu phát triển thị trấn Măng Đen thành vùng du lịch sinh thái quốc gia vào năm 2030, có đặc thù riêng hấp dẫn khách du lịch trong và ngoài nước. Đây là cơ sở, tiền đề cho việc định hướng phát triển, huy động nguồn lực phát triển đô thị, điểm dân cư nông thôn, các khu chức năng…của vùng du lịch sinh thái Măng Đen trong thời gian qua. Các cấp ủy đảng, chính quyền của tỉnh đã xác định, xây dựng huyện Kon Plông gắn với Khu du lịch Măng Đen trở thành trung tâm kinh tế phía Đông Bắc của Kon Tum, giữ vai trò nòng cốt, động lực, có đóng góp quan trọng vào sự phát triển của tỉnh.
“Sau gần 10 năm thực hiện, đồ án quy hoạch đã có những vướng mắc về quy định của pháp luật về lâm nghiệp, quy hoạch xây dựng. Một số khu chức năng không còn phù hợp với các quy hoạch ngành, xu thế phát triển của địa phương và khu vực. Việc triển khai thu hút đầu tư để hiện thực hóa tầm nhìn của đồ án gặp nhiều khó khăn, trong đó hệ thống hạ tầng giao thông, hệ thống hạ tầng xã hội còn nhiều hạn chế, ảnh hưởng đến hiệu quả đầu tư của các dự án”, ông Tuấn chia sẻ.
Bởi vậy, để đầu tư phát triển Khu du lịch Măng Đen, tỉnh mong muốn, đề nghị Thủ tướng Chính phủ cho phép đầu tư Cảng hàng không Măng Đen và tuyến Cao tốc Quảng Ngãi – Kon Tum theo phương thức đối tác công tư.
Nhằm phát huy thế mạnh, lợi thế vốn có của Khu Du lịch quốc gia Măng Đen, đồng thời thu hút các nhà đầu tư chiến lược, UBND tỉnh Kon Tum đề xuất Thủ tướng Chính phủ cho chủ trương xây dựng quy định thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù đối với Khu du lịch quốc gia Măng Đen trình Quốc hội ban hành.
Măng Đen: Đột phá chiến lược, bám sát thực tế
Trong chương trình công tác tại Kon Tum, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã khảo sát thực tế, nghe báo cáo và làm việc về một số dự án trọng điểm trên địa bàn, đặc biệt là về định hướng phát triển khu du lịch quốc gia Măng Đen, nơi có tiềm năng du lịch rất lớn và độc đáo.
Qua khảo sát thực tế và nghe báo cáo, Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu vấn đề tìm đường đi để Kon Tum nói chung và Măng Đen nói riêng phát triển nhanh, bền vững, bao trùm, phát triển xanh, thoát nghèo. Đồng thời triển khai Nghị quyết 08 của Bộ Chính trị về phát triển du lịch thành ngành kinh tế mũi nhọn và Nghị quyết 23 của Bộ Chính trị về phương hướng phát triển kinh tế – xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Tây Nguyên đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.
Ông Bùi Viết Hà, Chủ tịch Hội Du lịch Măng Đen cho rằng, bây giờ điều cần nhất của huyện Kon Plông chính là giao thông. Trong đó đường hàng không là vô cùng quan trọng. Không những vậy, các tuyến đường ở huyện này cũng đã xuống cấp, như tuyến đường chạy vào thác Pa Sỹ hiện đã hư hỏng nặng. Theo ông Hà, nếu giao thông thuận tiện sẽ đi thẳng vào “khu 37 hộ”, nơi đây đẹp như “trời Âu”. Cũng vì giao thông mà có nhiều thác chưa được khai thác bởi doanh nghiệp nhỏ không dám làm, doanh nghiệp lớn chưa đầu tư. Bởi vậy, ông rất mong sớm nâng cấp hệ thống giao thông, các điểm nhấn du lịch nên hỗ trợ thanh niên trẻ thuê lại, dọn dẹp, buôn bán, trông coi và bảo vệ.
Thủ tướng nhấn mạnh: “Có quy hoạch tốt mới có dự án tốt, có dự án tốt mới có nhà đầu tư tốt”. Bởi vậy, quy hoạch phải có tư duy đột phá, tầm nhìn chiến lược, phải bám sát thực tế, tôn trọng thực tiễn, xuất phát từ thực tiễn; quy hoạch đảm bảo ổn định, nhưng thích ứng linh hoạt. Quy hoạch phải khả thi, tìm ra và phát huy được tiềm năng khác biệt, cơ hội nổi trội, lợi thế cạnh tranh của Măng Đen, đồng thời chỉ ra mâu thuẫn, yếu kém, khó khăn, thách thức để đưa ra nhiệm vụ, giải pháp hóa giải.
Cùng với quy hoạch, Thủ tướng lưu ý tầm quan trọng của hạ tầng chiến lược, gồm hạ tầng giao thông, hạ tầng văn hóa, giáo dục, y tế và các hạ tầng xã hội khác. Thủ tướng định hướng Kon Tum phương thức phát triển dựa trên kinh tế xanh, tuần hoàn, kinh tế số, kinh tế chia sẻ, “rừng trong phố, phố trong rừng”, giữ gìn và phát huy tối đa bản sắc văn hóa nơi đây. Về nguồn lực, nguồn lực tại chỗ là cơ bản, chiến lược, lâu dài, quyết định, gồm con người tại chỗ, thiên nhiên và truyền thống văn hóa lịch sử; đồng thời đẩy mạnh hợp tác công – tư, huy động mạnh mẽ các nguồn lực xã hội.
Thủ tướng đề nghị tỉnh Kon Tum chủ động triển khai thực hiện, phát huy tinh thần tự lực, tự cường để vươn lên mạnh mẽ. Tỉnh cần lập tổ công tác, phân công một Phó Bí thư phụ trách về việc phát triển Măng Đen.
Trong chuyến công tác này, sau khi thăm Nhà văn hóa làng Kon Pring, thị trấn Măng Đen, Thủ tướng yêu cầu cấp ủy, chính quyền các cấp luôn chăm lo, tạo sinh kế bền vững, lâu dài cho bà con, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho bà con. Thủ tướng nêu rõ, đây là địa bàn quan trọng về an ninh – quốc phòng, do đó phải xây dựng, củng cố thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân và xây dựng khu vực phòng thủ vững chắc; nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân; chú trọng bảo tồn và phát huy bản sắc, truyền thống, giá trị văn hóa các dân tộc, nhất là văn hóa cồng chiêng, phát triển y tế, giáo dục.
Thủ tướng mong bà con nhân dân đoàn kết, thống nhất, đùm bọc, chia sẻ với nhau, không để bị kẻ xấu lợi dụng, chấp hành tốt các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.
Nguồn: Báo Tiền Phong / Tác giả: Lê Tiền
